dr n. med. Mateusz Zachara Specjalista Chirurgii Plastycznej

Rekonstrukcja piersi jest coraz częściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym. Wynika to z rosnącej zachorowalności na raka piersi, wzrostu skuteczności leczenia oraz chęci powrotu do normalnego życia po leczeniu radykalnym. Zabieg rekonstrukcji ma na celu przywrócenie kształtu i wielkości piersi, powoduje wzrost samooceny, znosi bóle kręgosłupa wynikające z jego nierównomiernego obciążenia. Jest przeznaczony nie tylko dla kobiet po mastektomii, ale także w przypadkach pourazowych czy wadach wrodzonych takich jak zespół Polanda (jednostronny niedorozwój klatki piersiowej).

Istnieje kilka metod rekonstrukcji piersi. Można je podzielić na metody związane z wszczepieniem implantów  oraz  wykorzystujące tkanki własne pacjentki przeniesione z innego rejonu ciała. Szczególnie druga grupa zabiegów ze względu na rozległość i skomplikowanie wymaga od chirurga dużej wiedzy, umiejętności i doświadczenia doskonalonych w wiodących ośrodkach chirurgii plastycznej takich jak Polanica – Zdrój.

O doborze metody rekonstrukcji decyduje lekarz wraz z pacjentką biorąc pod uwagę warunki anatomiczne, wielkość piersi, stan miejscowy i ogólny, przebyte wcześniej leczenie (całkowita lub częściowa amputacja, radioterapia, ilość i lokalizacja blizn pooperacyjnych itd.). 

Metoda jest przeznaczona dla pacjentek:

Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok. 1 godziny. Cięcie skóry  chirurg plastyk planuje pod piersią. Jeżeli występuje już blizna np. po mastektomii, wykorzystuje się ją w trakcie operacji. Następnie umieszcza się pod mięśniem piersiowym większym implant. Stosuje się głównie implanty silikonowe o tzw. anatomicznej lub okrągłej budowie. Po operacji rekonstrukcji piersi może wystąpić obrzęk i zasinienia, które zanikają z czasem. Obrzęk piersi może utrzymywać się kilka tygodni. 

Zaletą rekonstrukcji z wykorzystaniem implantu jest krótki okres rekonwalescencji oraz czas trwania zabiegu.

Metoda jest przeznaczona dla pacjentek:

Rekonstrukcja piersi z wykorzystaniem ekspandera i implantu przeprowadzana jest w dwóch etapach. 

W pierwszym etapie zostaje wszczepiony ekspander tkankowy. Jest to rodzaj balonu, który pozwala na zwiększenie objętości tkanek poprzez stopniowe napełnianie roztworem soli fizjologicznej. Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok 1 godziny. Cięcie skóry  chirurg plastyk planuje pod piersią. Jeżeli występuje już blizna np. po mastektomii, wykorzystuje się ją w trakcie operacji. Następnie umieszcza się pod mięśniem piersiowym większym ekspander tkankowy. Po zagojeniu rany pooperacyjnej ekspander jest kilkukrotnie napełniany co ok. 1-2 tygodnie do czasu uzyskania pożądanego rozmiaru i rozciągnięcia tkanek. 

Drugi etap rekonstrukcji polega na usunięciu ekspandera oraz wszczepieniu w jego miejsce implantu piersi. Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok 1 godziny. Chirurg plastyk przeprowadza cięcie w bliźnie. Usuwa ekspander, następnie umieszcza  pod mięśniem piersiowym większym implant. Stosuje się głównie implanty silikonowe o tzw. anatomicznej lub okrągłej budowie. Po operacji rekonstrukcji piersi może wystąpić obrzęk i zasinienia, które zanikają z czasem. Obrzęk piersi może utrzymywać się kilka tygodni. 

Zaletą rekonstrukcji z wykorzystaniem ekspandera i implantu jest krótki okres rekonwalescencji, czas trwania zabiegów oraz lepszy efekt kosmetyczny niż w metodzie z zastosowaniem samego implantu.

Metoda jest przeznaczona dla pacjentek:

Celem zabiegu jest odtworzenie tkanek klatki piersiowej. Uzyskuje się to poprzez przeniesienie mięśnia najszerszego grzbietu (z wyspą skórną)  z pleców w miejsce nowej piersi. Następnie wszczepia się implant  pod przeniesione tkanki dla uzyskania wymaganej objętości i kształtu. 

Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok. 3 godzin. Chirurg plastyk przeprowadza cięcie długości ok. 12 cm na plecach wzdłuż bocznego brzegu łopatki (blizna umiejscowiona jest tak, że można ją schować pod ramiączkami biustonosza). Następnie preparuje się mięsień najszerszy grzbietu z zachowaniem jego własnych naczyń krwionośnych (płat uszypułowany). Kolejny krok to nacięcie skóry pod piersią (z wykorzystaniem blizny po mastektomii), zrotowanie mięśnia i przeniesienie go na przednią powierzchnię  klatki piersiowej. W ten sposób uzyskuje się tkanki (mięsień i wyspa skórna) potrzebne do pokrycia implantu. Stosuje się głównie implanty silikonowe o tzw. anatomicznej lub okrągłej budowie. Po operacji rekonstrukcji piersi występują obrzęk i zasinienia, które zanikają z czasem. Obrzęk piersi może utrzymywać się kilka tygodni. 

Zaletą rekonstrukcji z wykorzystaniem mięśnia najszerszego grzbietu i implantu jest bardzo dobry efekt kosmetyczny i stosunkowo małe obciążenie dla pacjentki.

Metoda jest przeznaczona dla pacjentek:

Rekonstrukcja piersi płatem DIEP zaliczana jest do grupy najbardziej wyrafinowanych i skomplikowanych zabiegów w chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej czyli przenoszenia tkanek z odległych okolicy ciała na połączeniach mikronaczyniowych. Zabiegi te ogólnie nazywane są operacjami mikrochirurgicznymi (z uwagi na zespalanie małych naczyń pod mikroskopem lub w specjalnych lupach operacyjnych). 

Zabieg rekonstrukcji piersi płatem DIEP przeprowadza się w 2 zespołach chirurgicznych. Pierwszy zespół pobiera płat z okolicy podbrzusza, który zawiera skórę i tkankę tłuszczową oraz naczynia (żyłę i tętnicę) będące źródłem odżywienia dla niego. Drugi zespół przygotowuje miejsce biorcze na klatce piersiowej.

Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, trwa ok. 6-8 godzin. Cięcia skórne przeprowadza cięcia w okolicy podbrzusza (pobranie płata) oraz na klatce piersiowej (z reguły jest to miejsce już występującej blizny po mastektomii).  Płat DIEP następnie wszywa się we wcześniej przygotowane miejsce na klatce piersiowej i zespala naczynia płata z naczyniami odżywczymi występującymi w okolicy mostka. Płat odpowiednio modeluje się w celu uzyskania pożądanego kształtu nowej piersi. Ubytek skóry na podbrzuszu po pobraniu płata zamyka się na zasadzie klasycznej abdominoplastyki z przeniesieniem pępka (patrz: abdominoplastyka). 

Zaletą rekonstrukcji z wykorzystaniem płata DIEP jest bardzo dobry efekt estetyczny, tkanki z podbrzusza idealnie „pasują” pod względem ich  konsystencji i objętości do odtworzenia piersi.  Operacja ta jest uznawana na świecie jako metoda z wyboru w rekonstrukcji piersi jeżeli chodzi o operacje mikrochirurgiczne. Poza tym efektem „ubocznym” tej operacji jest pozbycie się nadmiaru skóry i tkanki tłuszczowej z podbrzusza.

Rekonwalescencja po zabiegu jest stosunkowo długa – trwa od 4 do 8 tygodni. Przez pierwszych kilka tygodni od zabiegu należy szczególnie zadbać o spokojny tryb życia, unikać nadmiernych obciążeń, ćwiczeń fizycznych, nie podnosić ramion. Przez 4-6 tygodni należy nosić odpowiedni pas. Po 2-3 tyg należy masować bliznę, ew. stosować preparaty na blizny. 

Po zabiegu rekonstrukcji pierś odtworzona może być mniejsza i bardziej jędrna. Aby przywrócić symetrię drugiej piersi wykonuje się operację redukcji piersi (patrz: redukcja piersi)  lub podniesienia piersi zdrowej (patrz: podniesienie piersi). 

Ostatnim etapem rekonstrukcji piersi jest odtworzenie brodawki sutkowej. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. Polega na wykorzystaniu skóry na szczycie piersi do wytworzenia brodawki. Blizny są praktycznie niewidoczne. Kolor otoczki uzyskuje się na zasadzie tatuażu